Meteoroloog, voormalig NOS-weerman en ondernemer Gerrit Hiemstra besprak de uitdagingen van klimaatverandering en de kansen voor de infra. Hij deed dit tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van Stichting Infra Bindt op woensdag 18 oktober. Meer dan 200 gasten kwamen voor het programma met meerdere interessante sprekers naar Hogeschool Inholland in Alkmaar.

Na het welkomstwoord door Peter Bakker, bestuurslid van Infra Bindt en directeur van infra-opleidingsbedrijf SPG Noord-Holland, nam Robert Chamski het stokje over. Hij is teamleider Built Environment van Hogeschool Inholland en luidde de noodklok over de sterke afname van het aantal hbo-studenten Civiele Techniek. Om het vakgebied te promoten, lanceerde de sector de campagne ‘Civiele Helden’ met een inspirerend filmpje, zie https://studeercivieletechniek.nl/. Robert riep op de boodschap uit te dragen.

Gert Oerlemans, voorzitter van Infra Bindt, benadrukte dat de stichting al meer dan 10 jaar stevig aan de weg timmert in Noord-Holland om de sector te promoten en jonge mensen aan te trekken. Dit gebeurt door deel te nemen aan beurzen en Promotie Evenementen Techniek voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs en door gastlessen te geven aan klas 2 en 3 van het voortgezet onderwijs. Het afgelopen schooljaar waren dit zelfs 180 gastlessen, ver boven het oude record van 130 uit 2019 (vóór de coronapandemie). Gert riep bezoekers op om nieuwe gastdocenten via de website aan te melden.

 

Ander water- en bodembeheer

Maarten Poort presenteerde hoe klimaatverandering effect heeft op projecten van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Hij is hier programmamanager Wateropgave. “Het hoogheemraadschap is met name verantwoordelijk voor de waterveiligheid, voor schoon en gezond water en voor voldoende water. Het grootste deel van ons gebied ligt onder de zeespiegel. De zeedijk, boezemgebieden, polders, afwateringssloten en gemalen houden dit gebied leefbaar. Klimaatverandering veroorzaakt meer regenwater dan waarop dit systeem is ontworpen. Het hoogheemraadschap kan hier deels wat aan doen door het systeem aan te passen, maar verder komt het aan op ruimtelijke ordening.”

“Het waterbewustzijn moet omhoog en ruimtelijke ordening moet veel meer water- en bodemsturend worden. Dit betekent functies als wonen op de juiste plek neerzetten en maatregelen nemen die de waterveiligheid op verschillende manieren borgen. Bepalend voor klimaatbestendig bouwen zijn de mechanismen hoog/laag (waterveiligheid), stabiel/slap (bodemdaling) en droog/nat (wateroverlast/-tekort). Door deze mechanismen in kaarten te vertalen, wordt duidelijk welke functies het beste waar kunnen komen. Daarmee geven wij als waterschappers advies over klimaatbestendig bouwen.”

 

Boezemberging Vliegveld Bergen

Daan Bood is technisch adviseur bij het hoogheemraadschap en directievoerder van het project Boezemberging Vliegveld Bergen. “In het gebied Alkmaar – Heiloo is de afstand tot de gemalen vrij groot en is er een verhoging in het landschap, waardoor het water niet goed weg kan. De nieuwe boezemberging ter plaatse van het voormalige vliegveld Bergen moet de situatie verbeteren. Een mooie koppelkans was de verkoop van gronden door de provincie, wat lange vergunningsprocedures voorkwam.”

“We hadden te maken met drie specifieke uitdagingen: de Wet natuurbescherming, archeologische vondsten en niet gesprongen explosieven. Het vliegveld was namelijk in oorlogstijd in gebruik. Samen met de aannemer hebben we alle nodige maatregelen genomen. Zo kregen we ontheffing op de Wet natuurbescherming door onder meer paddenschermen te plaatsen. Van de oorspronkelijke polderberging hebben we nu een boezemberging gemaakt. Deze maakt het gebied minder kwetsbaar voor wateroverlast en watertekort door extreem weer.”

 

‘Klimaatverandering, wat moet je ermee?’

Met deze prikkelende titel vertelde Gerrit Hiemstra over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Hij is meteoroloog, voormalig NOS-weerman en ondernemer. Met zijn bedrijf Weather Impact adviseert hij over maatregelen om de invloed van klimaatverandering en extreem weer op te vangen. Hij is bovendien mede-eigenaar van Oarshûs om mensen te helpen met de bouw van biobased woningen.

“De grafiek van de gemiddelde temperatuur dateert van 1850. Dit is het nulpunt. Sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw stijgt de temperatuur heel sterk. Als dat doorzet, bereiken we de 1,5 graad stijging al in 2035 en 2 graden in 2060. Dit heeft op wereldschaal veel impact, maar niet overal in dezelfde mate. De oorzaak is het gebruik van fossiele brandstoffen waarbij broeikasgassen vrijkomen. De belangrijkste is CO₂. De uitstoot was vrij lang constant, maar is in korte tijd met 50% toegenomen. De moleculen blijven gemiddeld 100 jaar in de atmosfeer. Als de concentratie toeneemt, wordt steeds meer aardstraling opgevangen, waardoor de aarde opwarmt. Dit heeft allerlei gevolgen: stijging van de zeespiegel, een hogere gemiddelde temperatuur met vaker hitte, drogere zomers, nattere winters, meer extreme zomerbuien en mogelijk sterkere windstoten en valwinden bij buien.” Lees meer op https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/achtergrond/knmi-23-klimaatscenario-s.

Het Klimaatakkoord moet het tij keren. Doelstellingen zijn 55% CO₂-reductie in 2030 en 100% CO₂-reductie in 2050 ten opzichte van 1990. “Deze doelstellingen zijn een grote uitdaging en met z’n allen moeten we aan de slag. De mogelijkheden zijn mitigatie en adaptatie. Mitigatie houdt in: klimaatverandering tegengaan. Denk aan de bouw van windmolens, de aanleg van warmtenetten en zwaardere elektriciteitskabels om gas te vervangen en het verbeteren van railverbindingen. Adaptatie betekent aanpassen aan klimaatverandering. Denk aan dijkverhoging, ruimte voor de rivier, berging van regenwater en het repareren van paalrot in veengebieden. De infra speelt hierbij een belangrijke rol en zal zelf moeten overstappen op elektrisch materieel.”

“Klimaatverandering is het gevolg van onze levensstijl op basis van fossiele brandstoffen. Nu worden we geconfronteerd met de gevolgen. Landen die niet verantwoordelijk zijn, krijgen wel de rekening gepresenteerd. We moeten het radicaal anders gaan doen en dat begint bij persoonlijke keuzes.” Hiemstra geeft als tips om minder energie te gebruiken, aardgas te vervangen door elektriciteit, te stoppen met tanken, veganistisch te eten, niet te vliegen, minder spullen te kopen en meer te recyclen.

“Accepteer klimaatverandering en stop zo snel mogelijk met fossiele brandstoffen. Richt je op de toekomst en doe wat daarvoor nodig is. Laat ook de jongere generaties meepraten en meebeslissen, want de klimaatverandering zal vooral voor hen merkbaar zijn. Zet als persoon en als ondernemer echte stappen en draag die uit, zodat ze uitstralen naar de omgeving. Zo kun je echt impact maken. We moeten met z’n allen de klimaatverandering tegengaan en de gevolgen opvangen. Klimaatverandering biedt echter ook grote kansen, met name voor de infra.”

 

Netwerken

Dagvoorzitter Peter Bakker bedankte de sprekers voor hun boeiende presentaties en Hogeschool Inholland voor de gastvrijheid. Vervolgens kregen de aanwezigen volop de gelegenheid om te netwerken, onder het genot van een hapje en een drankje. Ontmoeten, verbinden en samenwerken is wat Infra Bindt met alle activiteiten nastreeft in het belang van de sector.

Foto’s: Tazama Bedrijfsfotografie